Bemanning X-3604

De bemanning van de X-3604 bestaat uit de 23 jarige piloot P/O Geoffrey Gordon Soames uit Emsworth in het Engelse Graafschap Hampshire. Zijn 2^e piloot is de 27 jarige Sgt Patrick Austen Gwyer Finsh afkomstig van Bembridge, het Britse eiland Wight. Als waarnemer vliegt de 25 jarige Sgt William Lionel Mogford uit Risca in Monmouthshire mee. De radiotelegrafist op deze vlucht is de pas 19 jarige Sgt Victor Charles Rudkin Bakerafkomstig uit Dartford in het Engelse Kent. De positie achter de mitrailleurs in de neus wordt bemand door de 20 jarige Sgt Alan Burns uit Slough in Buckinghamshire. De staartschutter tenslotte is de 21 jarige Sgt Roy Freak afkomstig uit Luton in Bedfordshire.

Bombardement Essen

Als het 115^e squadron het doelgebied bereikt is het weer uitstekend en kan er op zicht worden gebombardeerd vanaf een hoogte tussen de 14.000 en 18.000 voet. 1 of  2 beginnende branden worden waargenomen en ook in de omgeving van het doel worden een aantal branden gezien door de bemanningen van 115 squadron. Het is echter de vraag of 115 squadron boven Essen is geweest!  Het Bomber Command van de Royal Air Force  geeft aan dat er hevig afweervuur was boven Essen, iets waar 115 squadron geen melding van maakt. De stad Essen maakt melding van slechts 22 bominslagen in de stad.

Tien Wellington bommenwerpers en een Stirling keren niet naar Engeland terug. Of de X-3604 het doel heeft gebombardeerd weten we niet, wat we wel weten is dat het toestel om even na twaalf uur wordt gevangen in het zoeklicht van het Gelderse Toldijk en even later wordt neergeschoten door een Duitse nachtjager.

Wichmond

De Engelse bommenwerper stort om 10 minuten over 12 brandend neer op ongeveer een kilometer van het dorp Wichmond, op enkele honderden meters afstand van de korenmolen van J.W.vd Brink. De wrakstukken van de bommenwerper liggen verspreid over een weiland van A. Stoltenborg een bouwland van C. Harmsen en H. Garritsen aan de huidige Polweg. Schade wordt gemeld aan bomen en struiken, landbouwgewassen en aan het hoogspanningsnet van de PGEM, waardoor de stroomlevering is verbroken. Tussen de wrakstukken worden ook de stoffelijke resten van de bemanning gevonden en geborgen door Duitse militairen van de stelling Toldijk die voor de bewaking van de wrakstukken zorgdragen. De 6 koppige bemanning van de Wellington wordt op 31 maart 1942 om 7 uur in de morgen begraven op de Algemene Begraafplaats in Wichmond. 3 van hen konden niet individueel geïdentificeerd worden en rusten in een gezamenlijk graf,dit geeft wel aan hoe groot de impact van de crash is geweest! Tot op de dag van vandaag rust de bemanning van Wellington X-3604 in Wichmondse grond. Zij zullen nooit worden vergeten!

Zij zullen nooit worden vergeten:

Initiatief plaquette

Het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022, heeft ertoe geleid dat er in Wichmond een blijvende herinnering tot stand kwam aan een tragische gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog: het neerstorten van een Engelse bommenwerper aan de Polweg waarbij alle zes Engelse bemanningsleden om het leven kwamen. Een aantal buurtbewoners aan de Polweg in Wichmond onder aanvoering van Henk Stoltenborg zorgde ervoor dat er na 81 jaar een plaquette kwam op de plek waar het Britse toestel in de nacht van 26 op 27 maart 1942 brandend neerkwam. Deze werd afgelopen 25 maart 2023 onthuld.

“Het idee om een blijvende herinnering aan deze crash te schenken leefde al wel wat langer, maar de oorlog in Oekraïne zorgde voor een stroomversnelling. Als buurtbewoners staken we de koppen bij elkaar om een blijvende herinnering te realiseren op de bewuste plek, op enkele honderden meter afstand van de korenmolen van Van de Brink”, zei Henk Stoltenborg (76) zaterdagmiddag na de onthulling van de plaquette.
Stoltenborg had wel eens van zijn vader gehoord dat er een Wellington bommenwerper was neergestort nabij zijn ouderlijk huis. “Maar daar werd door hem eigenlijk nooit over gesproken mede omdat hij zelf oorlogsslachtoffer was”, aldus Stoltenborg.

Mede-initiatiefnemer van de plaquette Ben Hiddink: “Maar we wilden iets meer en kozen daarom voor deze plaquette. Daarop staat uitgebreid beschreven wat de achtergrond van deze Wellington bommenwerper was en wie de bemanningsleden waren die om het leven zijn gekomen.”

Herdenken

Nationale herdenking 4 mei

Jaarlijks organiseert het  4 mei comité Wichmond de Nationale Herdenking. In Wichmond is altijd vanaf 19.30 uur een samenkomst bij de Protestantse Kerk, Dorpsstraat 16, om vandaar in stille tocht naar de algemene begraafplaats aan de Baakseweg te lopen. Daar is om 20.00 uur een korte herdenking, waarbij een krans wordt gelegd namens de gemeente Bronckhorst. Verschillende verenigingen uit Wichmond en Vierakker leggen bloemen op de dertien oorlogsgraven, waarna voor iedereen gelegenheid is om zelf bloemen te leggen. Na afloop van de herdenking op de begraafplaats is er een korte herdenkingsbijeenkomst in de Protestantse Kerk.

Lichtjes op oorlogsgraven met kerst

Sinds 2018 worden er onder leiding van Harm Kuijper uit Warnsveld jaarlijks lichtjes geplaatst op oorlogsgraven. Deze lichtjes worden geplaatst op kerstavond om 16.30u. Belangstellenden zijn altijd welkom bij dit moment.

Online biografien gesneuvelde militairen rondom Zutphen

Harm Kuijper heeft een website opgezet om Nederlandse en geallieerde militairen die tijdens de tweede wereldoorlog zijn gesneuveld in- en rondom Zutphen te herdenken. Op de website www.ww2memorial.nl zijn biografien te vinden van Alan  Burns en Victor Charles Rudkin Baker.

Bronnen: Karl Lusink/ARGA en Harm Kuijper

*Op de foto bovenaan de pagina staat een Wellington Mk III, van 115 Squadron RAF, op de basis Marham.(CH16994)